Na današnji dan 1594. godine Turci su u Beogradu, na Vračaru, spalili mošti Svetog Save, prvog srpskog arhiepiskopa.
Svetitelj Sava prvi je i u nizu svetitelja iz loze Nemanjića koga veliča Srpska pravoslavna crkva. Slovi i za utemeljivača naše srednjovekovne države, diplomatije, prosvete i kulture.
U Hramu Svetog Save na Vračaru danas će se, inače, liturgijski proslaviti novoproglašeni sveti mučenici – Grigorije Pećki, Vasilije Pekar i Bosiljka Rajičić. Oni su Srbi sa Kosova, koji su u 17. i 18. veku, stradali kada su odbili da pređu u islam. Liturgiju će služiti njegova svetost patrijarh srpski Irinej.
Sveti Sava je bio srpski princ, monah, iguman manastira Studenica, književnik, diplomata i prvi arhiepiskop autokefalne Srpske pravoslavne crkve.
Rođen je kao Rastko Nemanjić, najmlađi sin velikog župana Stefana Nemanje. Kao mladić dobio je od oca na upravu Zahumlje (1190. ili 1191). Ubrzo 1192. ili 1193. godine Rastko je pobegao na Svetu goru i zamonašio se u ruskom manastiru Sveti Pantelejmon, gde je dobio ime Sava.
Kasnije je sa svojim ocem, koji se zamonašio i dobio ime Simeon, podigao manastir Hilandar, prvi i jedini srpski manastir na Svetoj gori.
Godine 1219. Sava Prvi Srpski je ubedio Vaseljenskog patrijarha i cara u Nikeji da odobre autokefalnost (samostalnost) srpske crkve sa statusom arhiepiskopije.
Vaseljenski patrijarh Manojlo Prvi Carigradski je imenovao Savu Prvog za prvog arhiepiskopa Srbije.
Dva puta je putovao u Palestinu. Na povratku sa drugog od tih hodočašća u Svetu zemlju, preminuo je u tadašnjoj bugarskoj prestonici Velikom Trnovu 14. januara 1236. godine.
Njegove mošti je u manastir Mileševu preneo njegov nećak, kralj Stefan Vladislav Prvi.
Ostavio je više pisanih dela – zato je bio jedan od značajnijih pisaca i pravnika iz srednjeg veka kod Srba. Njegova najznačajnija pisana dela su „Žitije Svetog Simeona“, „Karejski tipik“, „Hilandarski tipik“ i „Studenički tipik“, kao i „Zakonopravilo“.
izvor – RTS